2016年4月26日 星期二

彩門掛屏

義安會館的彩門

南越有懸掛「彩門掛屏」的廟宇,有建於1684年最古老的邊和「七府古廟」,還有1800年代左右所建的堤岸七府武廟、穗城會館、義安會館、瓊府會館(1823年)及十九世紀末的七府天后宮等的前殿大門上都飾以木雕的「彩門掛屏」,但是台灣的廟宇卻不曾見過這樣的裝飾。然而,越南華人寺廟前殿的門額上掛著類似船型「彩門掛屏」,廟方的人似乎無法準確的說明「彩門掛屏」原由,大部份的人都認為,「彩門掛屏」形似一艘船,為了紀念越南早期華人移民搭船南來,也有人說此一裝飾是象徵好彩頭。但究竟是什麼呢?
瓊府會館的彩門

  類似的「彩門掛屏」,除了南越之外,亦在中國的香港的「上環觀音堂」及「紅磡觀音廟」、澳門路環「觀音廟」、佛山寺祖廟博物館、馬來西亞檳城的「慎之家塾」及吉隆坡的陳氏書院看到類似的「彩門掛屏」,只不過雕飾的主題有所不同。

香港上環觀音堂

1910年紅磡差館里觀音廟-香港公共圖書館

  就這此廟宇建造的時間點來看,香港的「上環觀音堂」創建道光二十年(1840),於光緒乙未年(1895年)重建,門額上掛有一塊「彩門」,由銘文可知是由佛山技師刻成。而香港九龍最大的觀音廟「紅磡觀音廟」則是籌建於1873年,1889年重修。廣東「佛山寺祖廟博物館」則有二座彩門掛屏,是於1899年祖廟百年大修時,佛山的木雕行所刻製。馬來西亞吉隆玻的陳氏書院興建完成於1906年。

吉隆坡陳氏書院

  這些有「彩門掛屏」的廟宇的共通點都是在十九世紀末做重修或重建,而佛山的雕刻師父有很多人到東南亞去工作,這些廟宇的最早的老照片也是拍攝於十九世紀末二十世紀初,可能是佛山師父到越南及馬來西亞所刻,或者是越南及馬來西亞的寺廟向佛山的木雕店所購買運到東南亞,無論如何,「彩門掛屏」的背後一定有銘文刻記出品的時間及出品人,有人有機會看得到的話,也許可以明白。

祖廟彩門掛屏

  其中廣東「佛山寺祖廟博物館」是唯一完整說明「彩門掛屏」製作的時間及作者的公司號及故事題材。「佛山寺祖廟博物館」有二座彩門掛屏,一為前殿漆金木雕彩門掛屏,另一為正殿的漆金木雕彩門掛屏。前殿的漆金木雕彩門掛屏,是於1899年祖廟百年大修時,由佛山著名木雕店號黃廣華雕刻。呈花籃狀,為漆金樟木鏤空多層高浮雕,中間主體紋飾分上、中、下三層。中層雕刻人物27個,故事題材是「趙美容伏飛熊」。傳說趙美容是北宋太祖趙匡胤之妹,隻身降服了外國使臣進貢的猛獸「飛熊」。作品刻畫的各中原大將精神抖擻,而外國使臣則作躬身狀,被打倒在地的“飛熊”則貌似外國人,似藉此來宣洩對西方人的不滿。正殿的漆金木雕彩門與前殿彩門形狀大致相同,內容題材則有所區別,上層為「擂臺比武」人物故事,中層雕刻「魏仇伏貘」人物故事,下層人物故事似為「夜戰馬超」,是清代光緒二十五年(1899)佛山承龍街木雕行合成店號的作品。

  佛山木雕有著悠久的歷史,是「廣派」木雕的重要產地之一,以紅木雕刻為主,也有貼上金箔而成為金漆木雕的。據民初《佛山忠義鄉志》記載,佛山木雕業以清代最為興盛,著名的木雕店坊有廣華、成利、聚利、恒吉、三友堂、泰隆、合成等十多家。佛山木雕尤以建築裝飾和祀神用品木雕最著名,如神案、彩門等。清代至民國年間,佛山承龍街又是木雕行業的集散地,店鋪、作坊有數十家,從業人員數百人,產品不僅為本鎮、四鄉及省會等地所用,而且還通過廣州大批出口到東南亞各地。佛山木雕的雕刻工藝以粗獷豪放、大刀闊斧、形象誇張、刀法俐落、線條流暢、構圖富於裝飾性為特點,與潮洲木雕的精巧細膩形成鮮明對比。

參考資料:
http://www.foshanmuseum.com/wbzy/xslw_disp.asp?xsyj_ID=318
http://memorymacau.blogspot.tw/2012/05/blog-post_05.html
https://mqleung.wordpress.com/2011/07/14/2011-7%E6%9C%88-%E6%AA%B3%E5%9F%8E-%E6%B5%AE%E7%BE%85%E4%BA%A4%E6%80%A1%E4%B9%8B%E6%97%85-day-8/


堤岸霞彰會館媽祖天后宮正殿裡的香爐的捐贈者--台北溫送珍

霞彰會館媽祖天后宮正殿裡的香爐-- 20160305

 


甲戌年春吉日(1994)
台灣台北
溫黃細妹
溫送珍













  今年三月到堤岸的霞彰會館媽祖天后宮一遊, 正殿裡有一個大香爐,原以為是骨董,好奇的繞到後面一看,這座香爐竟是台灣台北溫送珍及溫黃細妹所贈。總覺得看過溫送珍的名字,今日一查,原來是我在客家博物館裡看過溫送珍的簡介。

  溫送珍苗栗縣南庄鄉人,生於1925年,出生於農家。15歲時到台北奮鬥,妻黃細喜,曾經經營台北南昌街「大原商店」。個性樂善好施,熱心公益事業,退休後與夫人開始規劃出國旅遊,每到一地都捐獻廟宇的龍柱或香爐,家中供奉漳州人的守護神的「開漳聖王」,也許是這個理由他們夫婦選擇捐贈香爐給漳州人的霞漳會館。

2016年4月22日 星期五

玉皇殿(pagode de Dakao )Chùa Ngọc Hoàng--福海寺



photo by Nguyễn Minh Vũ 20160310

        「玉皇殿」建於光緒廾六年庚子仲秋吉立(1900年),由來自廣東梅縣的客家移民集資所興建,正殿神桌兩側書有:「庚午年仲夏吉日(1930年)、廣東梅縣仝人敬奉」。廣東梅縣是客家人主要移出地,至今仍是純客家人地區,早期的梅縣客家移民多由梅縣乘舟渡韓江至汕頭,由汕頭搭船南行經雷州半島至越南沿岸會安,再到西貢。


  法屬殖民時期應是西貢富麗堂皇的一座寺廟,當時的許多風景名信片都以玉皇殿(pagode de Dakao )為主角。可惜無文本記錄客家人至西貢融至此建廟的經過,以解此殿的歷史。正殿的大門上匾額為「紫宵殿」,二側的楹聯為三聖宮逢鈞老祖乩書的「修積亦方鎮法參天地、善果真心正道振乾坤」。

        寺院的正殿供奉有玉皇大帝和精美的諸天神的木質雕像,由於這裡香火鼎盛,所以神像都已被香燻黑了。最特別的是右側的廳內供奉地藏王菩薩。自1984年起,越人為廟立新名「福海寺」。

        惟這裡不西方遊客很多,但不見台灣觀光客。


Chùa Ngọc Hoàng
地址:73, Mai Thị Lựu, quận1, Thành phố Hồ Chí Minh

Người phiên dịch tiếng việt:Hoàn Lam
          Hình trên là “Ngọc Hoàng Điện” được xây cất vào năm 1900, ngôi chùa này do các tín đồ Đạo giáo đến từ Quảng Đông góp vốn xây cất, hai bên hông bàn thờ chính điện có viết “Ngày tốt mùa Hạ năm Canh Ngọ (1930), Đồng nghiệp huyện Mai, Quảng Đông kính dâng”. Là một ngôi chùa phú lệ đường hoàng ở Sàigòn hồi thời kỳ Pháp thuộc, nhiều bưu thiếp lúc bấy giờ đều in hình ngôi chùa “Ngọc Hoàng Điện” (pagode de Dakao), tấm biển trên cửa chính điện có viết 3 chữ “Tử Tiêu Điện”, hai bên hông cửa chính điện có viết “Tu tích dịch phương trấn pháp tham thiên địa, Thiện quả chân tâm chính đạo chấn càn khôn”.

           Chính điện có thờ vị thần Ngọc Hoàng Đại Đế và các pho tượng thiên thần bằng gỗ, do hương hỏa chùa này rất hưng thịnh, cho nên các pho tượng thần đều bị khói nhang hun thành màu đen. Đặc biệt nhất là bên hông phải trong chính điện có thờ Địa tạng vương Bồ tát. Kể từ năm 1984, chùa này được đổi tên mới là “Phước Hải Tự”.

           Nơi đây có nhiều du khách Phương Tây, nhưng ít thấy khách du lịch Đài Loan. Chùa Ngọc Hoàng nằm tại số 73, đường Mai Thị Lựu, Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh.