2024年11月20日 星期三

1795 年的澳門---阿媽港(Macao)

 

阿媽港圖,近藤守重繪於1796年。

Macao,  drawn by 近藤守重( Kondo, Morishige) in 1796.



        安南國王阮福映根據當時的漂流民返還日本的國際規定,協助安南的日本大乘生存者於1795 年4 月 24 日,搭上(澳門)的商船前往阿媽港(澳門)。

         西方人在1780年和1790年的澳門港地圖,和近藤守重畫的阿媽港很像。


澳門圖,資料來源:廣東通志_v.2卷二-三澳門1731-1

1731年廣東通志中的澳門非常熱鬧。



Plan du TYPA ou de Macao  1780




Plan du TYPA ou de Macao  1780


-T.S. Parry, A view of the city of Macao, London, J. Walter, 1790 (BNP digital, e-976-a).






呢咕嘮啡嗚味第八号
~由安南到澳門的商船(瑪羔船)~



        此事件在在清朝的官方文書有記錄,按“清仁宗嘉慶元年二月初三日1796年3月11日的(內閣禮科史書)" 廣東巡撫朱珪題報乾隆六十年分發遣難番歸國日期本 兼署兩廣總督·暫留廣東巡撫臣朱珪謹題,為匯報發遣難番歸國日期事。一文中所記可知,當時的澳門商船名稱為”呢咕嘮啡嗚味第八号”

…..乾隆六十年分,查有一起,日本國難番源三良等九名,在該國走港口貿易,被風漂至安南,船貨沈失,在安南附搭呢咕嘮啡嗚味第八号夷船到澳,懇請夷目唩嚟哆代稟,欲搭便船回國....。




瑪羔船

在安南送還日本漂流民的資料所附之景興五十六卯年(1795年)四月初貳日”安南送狀“ 源三良等十人書一文中,亦提及搭澳門船事件,其中稱澳門船為瑪羔船。

其內容:

一日本艚艚長清藏,由被艚漂風,寅閏(1794年)拾一月二十日,就本港艚被壞,漁艚人救人數拾六人,而被病大人醫士胗視,視葯飲無效,故止存拾人,給錢米,乞搭從瑪羔船尋回,本所合付許行便呈巡守驗准,若生事為非,有罪茲付。





阿媽港」的名稱

       「阿媽港」即為澳門,在1790年代,清國、安南、日本的官方文書,對於澳門有不同的名稱。清國稱之為「澳門」,安南稱之為「瑪羔港」,日本的官方文書則稱之為「阿媽港」。

        澳門自秦朝時期開始成為中國的領土,1557年至1887年止租給葡萄牙人。葡萄牙人定居於此,澳門成為一個重要的商業港,是中國、歐洲和日本之間重要的貿易中轉站。

       「阿媽港」又稱「亞馬港」,其名稱由來為應為400多年前澳門一帶有「望下村」(望廈一帶),當地漁人供奉媽祖祈求航海平安,航海者便稱停舶船隻的海灣為「阿媽灣」,將港口稱之為「阿媽港」,這是廣東話稱呼媽祖的方式。

        最初的西文為葡語的「amaquao」,讀作「amacao」,而後簡化成了「macao」。而安南稱之為「瑪羔港」,則應是採用葡語的譯音。



More details can be found in the book.

Readmoo讀墨:《南漂安南記事復刻譯註

Google book:《南漂安南記事復刻譯註


~ 如需引用,請註明出處 ~


2024年11月19日 星期二

長崎奉行所(長崎歴史文化博物館)

 

日本長崎歷史博物館

依長崎立山奉行所的原貌所建

1795年大乘丸上幸存者,送返長崎後,就先關押在「長崎奉行所」,接受審問調查。

圖片來源:筆者攝於2015年

The Nagasaki Museum of History and Culture

was built to replicate the original Nagasaki Magistrate's Office in Tateyama.
The photograph was taken by the author in 2015.


         日本鎖國時期(1633-1854),長崎是日本唯一對外開放的港口。德川幕府在此設置了「長崎奉行所」,由江戶幕府直接管理,管理行政、外交、貿易、鎮壓天主徒等的各類的事務。同時,也是最初的遠國奉行的一個單位,管理長崎港對外進出的商船。



幕府時期的長崎港

大乘丸就是由此入港



        凡是遭遇海難的漂流民返回日本後,都必先關押在「長崎奉行所」,接受數日的審問調查;檢查船上是否有從國外帶回日本的違禁品,同時確認無違反傳教之事實後,再通知漂流民原居住地的地方長官接回。

1795年長崎奉行所


      1795年大乘丸上幸存者,送返長崎後,就先關押在「長崎奉行所」,接受審問調查。


        由當時在長崎奉行所擔任手付出役(文書官)的近藤重藏,負責擔任漂流民的調查記錄工作者 。 漂流民在接受調查期間,一人病死於長崎,其餘八人則在調查結束之後,引渡回仙台藩。1797年(寛政9年)6月17日,由仙台藩的藩主伊達周宗到江戸接回他們。

Nagasaki Magistrate's Office(長崎奉行所) (Nagasaki Museum of History and Culture)

During Japan's period of national isolation (1633–1854), Nagasaki was the only port open to foreign trade. The Tokugawa Shogunate established the "Nagasaki Magistrate's Office" there, directly administering various affairs such as governance, diplomacy, trade, and the suppression of Christianity. It was also the initial unit of the Distant Provinces Magistrates, managing foreign merchant ships entering and leaving Nagasaki Port.

All shipwreck survivors who returned to Japan were first detained at the Nagasaki Magistrate's Office, where they underwent several days of interrogation and investigation. The authorities inspected their ships for contraband brought from abroad and verified there were no violations of the prohibition against missionary activities. Once cleared, local officials from the survivors' home regions were notified to retrieve them.

In 1795, the surviving crew of the Daijōmaru were sent to Nagasaki, where they were detained at the Nagasaki Magistrate's Office for interrogation and investigation.

At that time, Kondō Jūzō(近藤重藏), a scribe serving in the Nagasaki Magistrate's Office, was responsible for recording the investigations of the shipwreck survivors. During the investigation period, one of the survivors died in Nagasaki due to illness. The remaining eight were returned to the Sendai Domain after the investigations concluded. On June 17, 1797 , the domain's lord, retrieved them from Edo.





More details can be found in the book.

Readmoo讀墨:《南漂安南記事復刻譯註

Google book:《南漂安南記事復刻譯註

2024年11月14日 星期四

安南國王城圖-嘉定城堡(八卦城)

 安南國王城圖-嘉定城堡(八卦城)

大乘丸漂流民滯留安南期間,被送到南方居住,並沒有詳細記錄究竟居住在南方的何處?

但記錄他們曾到訪當時的安南王城嘉定城,應該是住在當時的嘉定城郊吧 !

漂民們除了親眼目睹(嘉定城堡),同時也見到了住在安南國王城的國王阮福暎及王子阮福景。可謂是歷史的見證者。



1796年近藤守重繪製的安南王城圖

The Citadel of Saigon was drawn by 近藤守重( Kondo, Morishige,1771-1829) in 1796.




七歲的阮福景
肖像畫,Maupérin繪於1787

阮福景Nguyễn Phúc Cảnh(1780年-1801年),三歲時隨百多祿前往法國求援,七歲時(1787年5月5日)會見了法國國王路易十六。同年11月28日,雙方簽訂同盟條約。路易十六的宮廷御用畫家莫佩林(Maupérin)為阮福景畫了一幅肖像畫,目前保存在巴黎外方傳教會。



安南王城(嘉定城堡)

阮福映命法國公程師勒布朗、皮曼紐爾負責建造於1790年以法國沃邦城堡為原型,設計建造了「嘉定城堡」,因為城堡形式八卦,所以又稱之為「八卦城」。


根據『嘉定通城志』之城池志記錄庚戌十三年(1790)春二月初四日·始於平陽縣地新開村高阜築八卦城。如蓮花狀,開八門,八個城門分別以八卦的卦象命名。明命帝1835年拆除。


 
1790年的西貢地圖(Plan de la Ville de Saigon 1790)

圖片來源:巴黎國家圖書館

Source: National Library of France( Bibliothèque nationale de France ,BnF)



1790年的西貢地圖(Plan de la Ville de Saigon 1799)

圖片來源:巴黎國家圖書館

Source: National Library of France( Bibliothèque nationale de France ,BnF)



Citadel of Saigon before 1835 -- Citadel of Gia Dịnh, now Ho Chi Minh City ( Citadel of Bagua)

During their stay in Annam (Vietnam), the floating refugees of the Japanese fishing boat (Daijo Maru), were sent to live in southern Vietnam, but there are no detailed records of where they lived. However, records mention that they visited the Annamese Palace in Gia Dinh City, so it is likely they resided on the outskirts of the city at that time.

The refugees not only witnessed the Citadel of Gia Dinh,  and visited the founding emperor of the Nguyen dynasty, Nguyen Phuc Anh, and his son, Nguyen Phuc Kien. They can thus be considered historical witnesses of this period.

The emperor of the Nguyen dynasty, Nguyen Phuc Anh asked the French officers Theodore Lebrun and de Puymanel in a Vauban model to design the citadel in Saigon and constructed it in 1790.

Due to the layout of the original citadel like a Baqua ( the Eight Trigrams), thus before 1835, the citadel of Saigon was also called Thành Bát Quái (Citadel of Eight Trigrams) or Thành Quy (It means the same with Thanh Bat Quai in Vietnamese).


According to 『嘉定通城志』Gia Định Thành Thông Chí, the layout of the original citadel was designed in the octagonal form of a lotus flower, with eight gates and the name of each gate by eight trigrams.

More details can be found in the book.

Readmoo讀墨:《南漂安南記事復刻譯註

Google book:《南漂安南記事復刻譯註



~ 如需引用,請註明出處 ~

2024年11月13日 星期三

安南國西山圖


西元1794年(寬政六年)8 月 23 日,日本大乘丸漁船從陸奧國名取郡閑水浜邑出港運送貢米到江戶,途中遭遇海難,在海上漂流數月。直至甲寅年(1974年)閏十一月二十日左右漂流至安南不知的小島,才得以獲救。


但至今仍不能確切的知道此島的位置。這個島的位置一直是學者和歷史愛好者所關注的謎題。


Readmoo讀墨:《南漂安南記事復刻譯註

Google book:《南漂安南記事復刻譯註


The  Japanese fishing boat 大乘丸(Daijo Maru) departed from Sendai carrying tribute rice to Edo on August 23, 1794. They encountered a maritime disaster, drifting at sea for several months, and finally being rescued on a small island, Annam(Vietnam).


However, the exact location of this island remains uncertain to this day. The island's location has long been a mystery and continues to be a topic of interest for scholars and history enthusiasts.


Readmoo讀墨:《南漂安南記事復刻譯註

Google book:《南漂安南記事復刻譯註




2024年11月12日 星期二

『南漂安南記事』的圖說~『安南記略藁』中的「雜圖」及台灣圖書館館藏之「安南國江漂流風俗寫生圖」~


~『安南記略藁』中的「雜圖」及台灣圖書館館藏之「安南國江漂流風俗寫生圖」~

(一)『安南記略藁』中的「雜圖」

「甲寅漂民始末」的前言
「乙卯(1795)冬十二月,我仙台漂民歸自安南。時予從事于長崎鎮台、乃引衙庁、査詢始末、具供並實、手自鉛槧作紀及圖。庶幾後來軒之小補也。寬政丙辰(1796)秋九月十五日、守重識。」


1795年仙台漂流民回到長崎,當時近藤守重奉公於長崎奉行所,擔任漂民的事件調查工作。近藤守重在調查完大乘丸事件後,將整件事的內容書寫成「甲寅漂民始末」一文,這便是『南漂安南記事』真實故事的由來。

此外,他在在調查期間,得知源三郎略懂繪畫,所以在訪談間,向源三郎逐一尋問並畫下安南及中國滯留地所見聞,雖然可能不完全正確,但也可做為重要的歷史參考依據。近藤將其所敘,繪製成「雜圖」,其內容包括:阮福映建在嘉定王城、安南河船、西山漁船、西山役船、永長寺、阿媽港、廣東城、香山城以及沙漏、駕籠、笞刑、竹枷、衣服、頭卷、笠、扇、碗桌、椅、煙管、梳子、桌、五子棋盤、酒、鐮刀、菜刀、錢、鐵炮等風俗民情與日常生活用品等。原圖為毛筆手繪之黑白線稿,收錄於『安南記略藁』一書中。

雜圖的詳細內容可以參考『南漂安南記事譯註』一書的中譯及說明。

Readmoo讀墨:《南漂安南記事復刻譯註
Google book:《南漂安南記事復刻譯註




(二)《安南國江漂流風俗寫生圖》

現存於台灣圖書館之彩色《安南國江漂流風俗寫生圖》,共49幅的圖像,記錄大乘丸漂流民的在越南、廣東等地所見風土民情,以長卷的方式呈現。保存的相當完整,畫工精細,色彩鮮明,是世界極少數的重要收藏品。亦可做為『南漂安南記事』一書的對照圖。

《安南國江漂流風俗寫生圖》的內容源自於近近藤之手繪稿。大部份的彩圖是依《安南記略藁》中的原圖重新以更細緻的工筆畫法繪製,再加以設色成彩圖,只可惜彩圖繪製的時間及繪者已失傳。極有可能是《安南記略藁》完成後,近藤再商請當時長崎奉行所中的御用畫師「唐繪目利」所繪製而成的。唯有擁有專業的繪畫素養的「唐繪目利」,才能畫出如此細緻的工筆畫作品。

2024年10月8日 星期二

《南漂安南記事》復刻譯註Nan piao Anna ji shi ~"The story of Japanese fishing boat drifting to Annam in the 18th century " ~


《南漂安南記事》Nan piao Anna ji shi

~"The story of Japanese fishing boat drifting to Annam" ~


A Japanese fishing boat, transporting tribute rice from Sendai to Edo (Tokyo), shipwrecked and drifted to Vietnam. After one year, they were returned to Japan through Macau and China by international rules.

The book not only details the rafting incident but also conducts research and verification on the historical background of that time.

Through this event, readers can gain insight into the customs and culture of Vietnam, as well as the international relationships between Japan, China, and Vietnam in the 18th century.

This book is more than just a tale of drifting; it's a valuable historical document that records the events of the time and international relations. Reading it allows readers to grasp the historical context and cultural landscape of that era.

The illustrations in this book can help you learn more about their rafting paths and experiences.




Summary

《南漂安南記事》 is a diary of a Japanese fisherman who working in fishing boat that shipwrecked and was drifted to Annam in the eighteenth century. The story is about the Japanese fishing boat 大乘丸(Daijo Maru), which departed from Sendai carrying tribute rice to Edo on August 23, 1794. They encountered a maritime disaster, drifting at sea for several months, and finally being rescued in Annam.

There are 16 persons, including the captain and 15 crew members; 5 died in Annam. The other survivors got the assistance of the King of Annam, Nguyen Phuc Anh at Saigon. They were transferred to Macau and Guangdong, via Jiangxi and Zhejiang returned to Nagasaki.

This is a true story from two hundred years ago. We can follow the way of the castaways to understand the culture of Annam, historical events, and the rule of castaways transported between Annam, China, and Japan.

The original language is Chinese, annotated and verified by Chen Bichun.

More details can be found in the book.
Readmoo讀墨:《南漂安南記事復刻譯註
Google book:《南漂安南記事復刻譯註

2024年4月18日 星期四

《南漂安南記事》 (Nam Phiêu An Nam Ký Sự)









南漂安南記事復刻譯註
Bản dịch và chú thích của Nam Phiêu An Nam Ký Sự






~ Một câu chuyện về những người trôi dạt Nhật Bản giữa An Nam, Trung Quốc và Nhật Bản vào thế kỷ thứ 18~



Nội dung chi tiết ở 

讀墨:《南漂安南記事復刻譯註

Google book:《南漂安南記事復刻譯註


      《南漂安南記事》 (Nam Phiêu An Nam Ký Sự) là nhật ký của một ngư dân người Nhật Bản. Câu chuyện kể về con tàu của anh ấy đã gặp nạn và bị trôi dạt đến An Nam vào thế kỷ 18. Con tàu cá 大乘丸(Daijo Maru) của anh ấy mang gạo đóng thuế từ Sendai仙台 đến Edo江戶 (Tokyo) vào ngày 23 tháng 8 năm 1794. Trên đường đi gặp bão, trôi dạt trên biển mấy tháng và cuối cùng được cứu giúp tại An Nam. Trên tàu có 16 người, bao gồm thuyền trưởng và 15 thủy thủ. 5 người đã qua đời tại An Nam. 10 người sống sót đã nhận được sự giúp đỡ của vua Nguyễn Phúc Ánh tại Sài Gòn và được chuyển đến Ma Cao và Quảng Đông, qua Giang Tây và Chiết Giang trở về Nagasaki.

        Đây là một câu chuyện có thật từ 200 năm trước. Chúng ta có thể theo dõi hành trình của những người trôi dạt để hiểu về văn hóa của An Nam, các sự kiện lịch sử và quy định của những người trôi dạt được chuyển đi giữa An Nam, Trung Quốc và Nhật Bản.

          Nội dung của cuốn nhật ký này dựa trên những sự kiện có thật, được viết dưới dạng một cuốn nhật ký về việc trôi dạt, ghi lại một phần lịch sử của An Nam (Việt Nam), Trung Quốc và Nhật Bản từ 200 năm trước. Đồng thời, cũng có các tài liệu chính thức để chứng minh. Sau 140 năm kể từ khi hoàn thành, tác giả đã tái bản cuốn sách và tìm kiếm các tài liệu liên quan để chú thích, có thể thông qua cuốn sách này cùng với những người trôi dạt, để hiểu về văn hóa và tập tục dân cư, cũng như mối quan hệ quốc tế giữa Việt Nam, Trung Quốc và Nhật Bản vào thời điểm đó.



目錄

南漂安南記事復刻譯註序
《南瓢記》和《南漂安南記事》之異同
《南漂安南記事》
凡例
第一章《南漂安南記事》的內容
第一節 《南漂安南記事》真實事件的重要的記錄者 
近藤重藏(守重)
第二節大乘丸漂流民是越南史實的見證者
  (一)安南王城、西山之役及阮福暎之描述
(二)通譯人員
(三)永長寺
(四)官方文書的記錄

第一節 南漂安南記事序
第二節 南漂安南記事全文第三節 官方文書
(一)清仁宗嘉慶元年二月初三日(1796年3月11日)的(內閣禮科史書)
廣東巡撫朱珪題報乾隆六十年分發遣難番歸國日期本。
兼署兩廣總督·暫留廣東巡撫臣朱珪謹題,為匯報發遣難番歸國日期事。
(二)安南送狀
(三)廣東送狀
(四)護送船士申報
(五)乍浦荷物帳

第四節 安南國江漂流風俗寫生圖



2024年3月28日 星期四

南漂安南記事復刻譯註-----我的第一本電子書



讀墨:《南漂安南記事復刻譯註

Google book:《南漂安南記事復刻譯註


南漂安南記事復刻譯註

~十八世紀仙台漂流民在安南、清國與日本之間的故事~

       本書為《南漂安南記事》之復刻譯註,除了詳實的介紹十八世紀仙台漁船遇船難漂流到越南,後經清國返回日本的故事內容,筆者並針對書中故事進行了歷史研究及考證。從此書中,可以一窺十八世紀越南的風俗民情,以及日本和中國、越南的關係。

      《南漂安南記事》是一本十八世紀的日本漁夫漂流到安南的日記。主要內容都是敘述西元1794年(寬政六年)8 月 23 日,日本大乘漁船從陸奧國名取郡閑水浜邑出港運送貢米到江戶,但途中遭遇海難,在海上漂流數月,最後在安南獲救,船上共有船長清藏及15名船員,5人病死於安南,10位生存者在西貢國王阮福映的協助下,轉往澳門、廣東,經江西、乍浦返回長崎的過程,內容更包括沿途所遇之越南及清國的風土人情。

        這本漂流記的內容是根據真實發生的內容所記錄,以漂流日記的方式書寫,記錄了二百年前安南(越南)、清國(中國)、日本的部份史料。同時,有官方資料可以佐證,筆者在《南漂安南記事》成稿的一百四十年後,復刻《南漂安南記事》一書,並查找相關資料加以註解,可以藉由此書和漂流民們一起遊歷,了解當時越南、清國及日本的民情風俗及國際關係。


 目錄列表


詳細內容在讀墨
https://readmoo.com/book/210314717000101

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
後記:
      
        這是我第一本電子書, 經過了數年的努力,終於完成了。
一開始只看到“永長寺”的資料,驚訝於它有二百多年的歷史, 但是今日的可以查到的越文資料卻只有一百年多的歷史,開始認真的閱讀《南瓢記》。接著找有關《南瓢記》相關的日文研究文獻,後來又遇到了《南漂安南記事》。

        書寫的過程中,一直查尋各種資料,愈來愈覺得有趣,此漂流記除了印證當安南阮福映政府與西山朝相抗爭下的嘉定城(西貢)情況,特別是當時安南、清國及日本鎖國的交流情況,心想有一天可以編寫成書,分享給更多的人。

        但是,閱讀的資料愈多,內容愈難取捨。一直無法成書。期間友人不斷的督促,但是寫不下去,就是寫不下去。

        當我打算以電子書的型式呈現時,就去上電子書製作的相關課程。上課時,好像都懂了,但是當要自己製作時,又有很多新的問題產生,但是無人可以問,上網尋找答案,又是一個有看沒有懂的過程。每遇問題就卡住,無法繼續前進。

        直至今年,好友的先生也去上了電子書製作的課程,並且出版了他自己的電子書。這時又激起了我完成此書的意念。

        在朋友先生的督促下,我終於完成了此書的內容。在電子書製作的過程,給予很多指導及建議,我終於完成了第一本電子書。我始終相信天時、地利、人和,所以我才這個時間點完成。而且,這如果是該我做的事,我將完成。

        此書,尚有很多未盡之處,但我很高興我完成了。